Xella maakt grote sprong voorwaarts met werken op hoogte
Veiligheidskundige Uwe Menninger van Xella is dol op beeldspraak. “Veiligheidscultuur loopt als een schildpad,” zegt hij. “En ‘slecht voorbeeldgedrag’ vertrekt als een renpaard. Maar dat paard hebben we nu wel afgeremd hier!” Meer dan 80 medewerkers werden getraind in werken op hoogte. Bovendien kregen ze allen een harnasgordel op maat en de bijbehorende PBM. Het zorgde voor een heuse cultuurverandering. ‘Even voor een klusje omhoog’ is er niet meer bij; iedereen is zich bewust van de gevaren en praat actief mee over veiliger werken.
Uwe is Centraal Arbocoördinator voor de Xella-locaties in Nederland en houdt zich al elf jaar bezig met het veiligheidsbewustzijn. Met 7.200 medewerkers en 92 fabrieken wereldwijd is de fabrikant van bouw- en isolatiematerialen een grote speler. De multinational heeft een corporate veiligheidsprogramma (‘life-saving rules’) dat op sommige onderdelen strenger is dan de lokale wetgever voorschrijft. Zo legt de Nederlandse wet- en regelgeving de lat om maatregelen te nemen bij werken op hoogte bij 2,5 meter. De corporate regel bij Xella is dat al vanaf een hoogte van één meter maatregelen getroffen moeten worden. En dat valt niet altijd mee, zo merkt Uwe met enige understatement op. De kalkzandsteenfabriek bij het Limburgse Echt, waar we hem interviewen, is op sommige plaatsen wat gedateerd en op een aantal plekken zeer dichtbebouwd. Om óp en bóven de zaagmachines, die blokken steen van wel 350 kilo per stuk verwerken, veilig te kunnen werken vereist de nodige aandacht. Oh ja, in het verleden waren er medewerkers die als echte acrobaten omhoogklauterden - “Circus Krone zou er jaloers op zijn,” zegt Uwe - maar die tijd is voorbij.
Aan de bron
Bronbestrijding is hét devies bij Xella. Het plaatsen van relingen, het bouwen van steigers of hoogwerkers inzetten zijn belangrijke maatregelen om op hoogte veilig te kunnen werken. Maar dat kan niet op elke plek in de fabrieken. “Mensen aan een lijn laten werken is het laatste wat je wil, maar soms kan het nu eenmaal niet anders.” Om beter zicht te krijgen op welke valbeveiligingssystemen nodig waren, riep Uwe een jaar geleden de hulp in van zijn PBM leverancier. Intersafe kwam vervolgens met het idee om een select aantal medewerkers, waaronder de mensen van de technische dienst, te trainen.
Teamleider Raimond Wehrens was één van hen en is dubbelblij met de cursus. Allereerst om wat hij allemaal geleerd heeft op de locatie van 3M in het Belgische Zwijndrecht. En in de tweede plaats om wat de training allemaal op gang heeft gebracht: ”Er wordt nu veel meer nagedacht en gediscussieerd over dit onderwerp. Zijn er geen ankerpunten op een bepaalde plek?
Nou dan gaan we overleg plegen hoe we dat anders kunnen oplossen.” De training zelf maakte diepe indruk op Raimond toen hij een harnasgordel aantrok en vervolgens slechts enkele centimeters van de grond werd gehesen. “Dan hang je daar als een soort rollade en al na één minuutje heb je het al wel gehad. Dan besef je pas welke krachten er op je lichaam komen te staan. Laat staan wat er gebeurt als je een val van een of twee meter maakt.”
Comfort is alles
Nee, Uwe stond niet te springen om zich ook omhoog te laten takelen. “Als ik onderaan een hoge silo sta beginnen de beentjes al wat te klapperen.” Maar wel legde hij zijn oor heel goed te luisteren bij de deelnemers aan de training. En één van de zaken waar hij zich van begin af aan hard voor maakte, was dat alle cursisten na afloop een uitrusting op maat zouden krijgen. Hier was budget voor vrijgemaakt en ondanks de hoogte van het bedrag werd dit onmiddellijk goedgekeurd. Uwe: “Maatwerk vind ik superbelangrijk. Medewerkers zijn niet uniform; Jantje weegt 120 kilo en Pietje 65. Je eigen PBM kun je precies op maat afstemmen. Voor mij als veiligheidsman is het een eerste vereiste dat een PBM comfort biedt. Een harnas dat niet lekker zit ga je ook niet snel gebruiken.
Ik heb dat eerder ook met veiligheidsschoenen gedaan; alleen maatwerk komt er bij mij in.” Elke harnasgordel bij Xella is voorzien van een penning, met daarop de initialen van de gebruiker. En alle helmen zijn voorzien van een naamsticker. Bijkomend voordeel van die persoonlijk benadering: medewerkers onderhouden hun eigen spullen aanmerkelijk beter en zorgvuldiger dan anonieme PBM.
Waardering
Xella heeft in Nederland 7 fabrieken waar ze kalkzandsteen, cellenbeton en lijm produceren. De eerste training vond plaats op de eigen locatie van 3M in het Belgische Zwijndrecht. Daar werden de eerste 26 medewerkers getraind. De overige 55 cursisten volgden de training op ‘eigen terrein’. Met een mobiele trainings-unit trok 3M langs enkele Xella-vestigingen. De impact van de training moet niet onderschat worden. Zo merkte Raimond dat de medewerkers in zijn team met andere ogen naar hun werk- gever gingen kijken. “Je voelt je als monteur extra gewaardeerd als je ziet wat er allemaal geïnvesteerd wordt in equipment om veilig te kunnen werken. Zoiets motiveert enorm. En iedereen kijkt na de training ook met compleet andere ogen naar veiligheid.”
Officiële waarschuwing
Die andere ‘mindset’ pakte voor één medewerker overigens ongunstig uit. Hij deed - één dag na de cursus! - nog even snel een klusje op hoogte zónder de vereiste maatregelen te treffen. Het leverde hem meteen een officiële waarschuwing op.
Raimond: ”Zijn verweer was ‘ik hoefde alleen maar even…’ maar dat hebben we meteen afgekapt. ‘Even dit’ of ‘even dat’ is ‘not done’ hier.” Dat laatste ondervond ook de ingehuurde steigerbouwer, die met spanbanden en andere lapmiddelen een steiger in elkaar flanste. Die kon meteen zijn spullen pakken en vertrekken. Raimond: ”Dat bedrijf komt er hier niet meer in. En trouwens bij geen enkele andere Xella-vestiging. Zo’n laconieke manier van werken is niet acceptabel, wij hebben een voorbeeldfunctie.” Uwe knikt instemmend bij dit verhaal van de teamleider: “Cultuurverandering en een hoger veiligheidsbewustzijn bereik je niet vanachter een bureau met een stuk papier of met procedures. Maar met ménsen. Met commitment en met interactie. De mensen in de fabriek moeten het doen en bedenken. En op het moment dat dát gebeurt, dan gaat die schildpad ook weer wat sneller!”
Meer over veilig werken
Veiligheidsnieuws 2 2022
Beeldschermbril – De bril voor achter de computer
