Duurzaam inkopen: de stuwende kracht achter de evolutie naar een meer duurzame wereld
Wat is Sustainable sourcing?
Duurzaam inkopen of impactgericht inkopen is hot. En terecht! De inkoop kan een grote impact hebben op duurzaamheid.
Laten we eerst even Sustainable Sourcing of duurzaam inkopen definiëren. Duurzaam inkopen kunnen we omschrijven als ‘de integratie van sociale, ethische en milieuprestatiefactoren in het selectieproces van leveranciers.’
Dat is duidelijk; maar hoe kan je als bedrijf duurzaam inkopen in de praktijk vertalen? Wat zijn de grondbeginselen en wat zijn de voordelen voor mens, milieu én voor het bedrijf?
De sleutelrol van inkoop in de transitie naar MVO
Als inkoper heb je een grote invloed op de toeleveringsketen. Het is dus zeker zinvol om te kijken hoe duurzaam je inkoop eigenlijk is. Voldoen de producten en diensten die je van derden inkoopt aan de duurzaamheidseisen die je zelf stelt?
Door maatschappelijk verantwoord in te kopen, stimuleer en creëer je de vraag naar duurzaam geproduceerde goederen en diensten. Inkoop kan dus een belangrijke rol spelen in de evolutie naar MVO en een meer duurzame wereld.
De voorbije decennia breidden de toeleveringsketens zich wereldwijd steeds meer uit naar de ontwikkelingslanden. De beweegredenen hiervoor waren veelal lagere kosten en een grotere productiecapaciteit. Vandaag zien we echter een evolutie dat meer en meer bedrijven hun productie terugbrengen naar het oorspronkelijke productieland. Deze positieve evolutie kunnen we enkel maar toejuichen en stimuleren.
De cijfers leren ons echter dat heden nog een groot deel van de productie in derdewereldlanden plaatsvindt. Peil dus altijd naar de sociale-, ethische- en milieupraktijken van je leveranciers en hou hiermee rekening bij de leverancierskeuze.
Voordelen voor mens, milieu en bedrijf
Maatschappelijk Verantwoord Inkopen heeft een onmiskenbare sociale en milieu-impact, maar biedt ook heel wat economische voordelen. Zo zal een geïntegreerd duurzaam inkoopbeleid risico’s beperken zoals imagoschade en onderbreking van de bevoorrading.
De praktijk leert ons bovendien dat bedrijven die bewust inzetten op duurzaam inkopen op termijn een sterk concurrentievoordeel opbouwen en een belangrijke voorsprong nemen op hun concurrenten. Daarnaast kan MVI leiden tot een hogere kwaliteit van de aangekochte producten, grotere betrokkenheid van personeel en gemeenschappen, een troef bij personeelswerving en minder personeelsverloop. Redenen te over dus om vandaag nog de eerste stap te zetten naar duurzaam inkopen!
9 tips om mee aan de slag te gaan
Hoe vertaal je als inkoper MVI naar de inkoopprocessen? Waar moet je op letten? Hoe weet je of je leverancier beantwoordt aan jouw duurzaamheidsdoelstellingen? We geven je alvast enkele praktische tips om mee aan de slag te gaan.
1. Leg je visie en doelstellingen vast
Begin bij het bepalen wat voor jou duurzaam inkopen is, wat je doelstellingen zijn. De basis van deze visie zijn de waarden en het actuele MVO-beleid van je bedrijf.
Heb je toch wat moeite om deze doelstellingen te formuleren, dan kunnen de Sustainable Development Goals van de United Nations je misschien inspireren.
2. Vertaal deze doelstellingen naar je inkoopproces en selectiecriteria bij leverancierskeuze
Vertaal deze duurzaamheidsvisie naar je inkoopbeleid en strategie. Neem aan de hand van een risico- en prioriteitsanalyse verantwoord ondernemen op in de verschillende processen en criteria voor de selectie en het beheer van leveranciers. Laat je inspireren door de MVO-thema’s en -criteria van PIANO, het Nederlandse Expertisecentrum Aanbesteden. Het expertisecentrum richt zich op de eerste plaats naar iedereen die zich in de publieke sector bezighoudt met het inkopen en aanbesteden van werken, leveringen en diensten. De website bevat echter tal van nuttige info die ook inkopers uit de privésector kan helpen om het inkoopproces te verduurzamen.
De MVI-checklist geeft een aantal aandachtspunten om MVI te vertalen in de praktijk.
3. Inbedden in het inkoopproces
Deel je visie met alle medewerkers van de inkoopafdeling en geef hen de nodige tools om Sustainable Sourcing te integreren in hun werk en aankoopbeslissingen. Dit kan bestaan uit nieuwe software, opleiding of een compleet change management plan.
Stichting MVO-Register biedt een complete set aan MVO tools voor strategievorming, implementatie, marketing & communicatie, sales en MVI met een volledig gratis basis account als kern. Je kan je MVO strategie ook vastleggen in het MVO-register en (deels) delen met alle stakeholders. De MVO-Register Community geeft je een antwoord op al je praktische MVO-vragen en tal van slimme resources waarmee je meteen aan de slag kunt.
4. Communiceer je verwachtingen en selectiecriteria naar je bestaande en nieuwe leveranciers
Communiceer je duurzaamheidsdoelstellingen en verwachtingen naar je bestaande leveranciers en maak duidelijk dat je er samen met hen aan zal werken om deze te realiseren. Maak bij de selectie van nieuwe leveranciers duidelijk aan welke criteria zij moeten voldoen. Je kan dit vastleggen in een gedragscode, maar ook integreren in het contract dat je opmaakt met je leverancier.
Een belangrijke tool hierbij is de ISO 20400-richtlijn, de wereldwijde standaard voor duurzaam inkopen. De richtlijn definieert de belangrijkste principes van maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI), zoals het afleggen van rekenschap, transparantie, respect voor mensenrechten en ethisch gedrag.
De ISO 20400 norm laat toe om met (toe)leveranciers dezelfde uniforme uitgangspunten te hanteren voor inkoopprocessen. Zo wordt de afstemming efficiënter, doeltreffender en winstgevender.
5. Beoordeel het MVO-beleid van je leveranciers
Maak een analyse van het MVO beleid van je huidige leveranciers. Strookt dit met jouw verwachtingen en duurzaamheidsdoelstellingen?
Als je het moeilijk vindt om dit te beoordelen, vraag dan naar certificaten of labels bij je leveranciers die bewijzen dat zij MVO integreren in hun bedrijfsstrategie. Enkele erkende MVO-labels zijn: FSC, CO2 neutral, Max Havelaar, Fairtrade, Nordic Swan, Cradle to Cradle, …
Daarnaast kan je een beroep doen op onafhankelijke organisaties zoals ecovadis om een inzicht te krijgen in de sociale, ethische en milieupraktijken van je leveranciers en de conformiteit van je leveranciers met je bedrijfsnormen.
Met de MVO risico checker kan je peilen naar de internationale mvo-risico’s die je loopt met jouw handelsactiviteiten en wat je kunt doen om die risico's te beperken.
6. Ondersteun en motiveer je leveranciers
Moedig je leveranciers aan om zelf een duurzaam beleid te ontwikkelen. Wijs hen hierbij op zowel de maatschappelijke- en milieuvoordelen als de zakelijke voordelen zoals de kwaliteit van de producten, beperking van de bedrijfsrisico’s, het concurrentievoordeel, steun en betrokkenheid van de gemeenschap, extra troef bij personeelsaanwerving en verlenging van contracten.
Formuleer samen met je leveranciers duurzaamheidsdoelstellingen en bespreek hoe ze deze in de praktijk kunnen vertalen. Onderzoek potentiële risicogebieden met leveranciers en maak afspraken over het gewenste prestatieniveau.
7. Volg de MVO-prestaties van je leveranciers én je eigen bedrijf op
Evalueer de faciliteiten en praktijken van je leveranciers, op basis van duurzaamheidsbeoordelingen van onafhankelijke organisaties zoals ecovadis of door zelf poolshoogte te nemen ter plaatse.
Bekijk of je kan samenwerken met andere bedrijven binnen dezelfde sector en gemeenschappelijke benaderingen kan ontwikkelen voor het beoordelen en opvolgen van leveranciers.
Een goede leidraad is het GSES®-systeem, het internationale online meetsysteem voor duurzaamheid. De tool omvat diverse functies zoals: duurzaam inkopen en leveranciers ranken op duurzame KPI's, inzichtelijk maken van eigen duurzaamheidsprestaties door middel van assessments, producten/projecten meten op circulariteit, gezondheid en milieu effecten zodat duurzaam inkopen meetbaar wordt.
8. Sluit je aan bij een kennisnetwerk of neem deel aan gezamenlijke MVI/MVO-doelstellingen
Het aansluiten bij een netwerk of gezamenlijke duurzaamheidsdoelstelling, laat je toe om kennis te delen en samenwerkingen op te zetten.
Zo kan je lid worden van Nevi, vereniging van 6.500 inkoopprofessionals die elkaar inspireren en stimuleren (https://nevi.nl).
Op de Futureproof Community van MVO Nederland – het matchmakingplatform voor duurzame ondernemers - kan je een partner vinden om jouw duurzame idee mogelijk te maken of jouw duurzame oplossing in de kijker te zetten. (https://www.mvonederland.nl/match-je-weg-naar-de-nieuwe-economie-met-futureproof-community/)
De Vlaamse Kamers van Koophandel VOKA startten dit jaar een nieuw initiatief ‘Masterclass Circulair inkopen’ (https://www.voka.be/samen-circulair).
9. Communiceer transparant
Communiceer open over je duurzaamheidsdoelstellingen en de mate waarin je deze doelstellingen hebt bereikt. Transparantie is een belangrijke voorwaarde om het vertrouwen van alle belanghebbenden te krijgen én te behouden. Neem de MVI-doelstellingen en realisaties op in de jaarlijkse MVO-verslaggeving.
Meer lezen over MVO?
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: van hype naar slim ondernemerschap
MVO stap voor stap
